Molenromp

foto: Louis Radstaak 'Molen van Lukassen' in Varsselder (Gld.)

Kale kop

Kaal ben ik als de raaf / die van mij vliegt / Kaal ben ik op mijn kop / ik kijk er door naar buiten / ik kijk naar een grijze winterdag / zonder gedachten, niks bijzonders / Kaal ben ik, doodgewoon kaal als / een moderne Nederlandse man / vlak bij een Duitse grenspost / ik ben nog maar een romp van / een ronde stenen grondzeiler / ik maalde koren maar ben / niet langer maalvaardig / niet tegen kale raven.

'Óp de Kist howwe!'

foto: A.M.J. Radstaak

Wij van Café Radstaak waren verrast door het winnen van de uit Vroomshoop afkomstige Christian Kist van de 'Lakeside', dat is een plaats in het Engelse graafschap Surrey, waar een reusachtig dartbord staat om in het hart raak te gooien.

Christian versloeg de Engelse Tony O'Shea en haalt hier opgelucht adem met trofee en prijs!

De waard en de vaste jongens keken met spanning toe, ondertussen haalde iemand van internet een aantal zegswijzen in het dialect op het woord kist. Hij wil ze u niet onthouden, hieronder volgen ze:

Het dialectenwoordenboek kent 13 spreekwoorden met `kist`

1) Huizers: As 'n hongd óp 'n zieke koo (=Als een bok op een haverkist)

2) Westfries: As 'n kraai op 'n kreng (=Als een bok op een haverkist)

3) Venloos: D'n hölteren euveral (=De doodskist)

4) Brabant: Hedde gij nog eier in de koelkist? (=Heb jij nog eieren in de koelkast?)

5) Westerkwartiers: hij zit d'r op as 'n bok op de hoaverkist (=hij is zeer alert)

6) Zeeuws: ie sprong ter op as un bok op un [haver] iver kisteas nduuvel oophie-erad (=rap)

7) Leuvens: kist m'n pollevies (=foert, kus m'n...)

8) Liedekerks: kist men kloejt'n (=Laat me met rust!)

9) Gronings: kist mie eem helpen? (=Kan je me even helpen?)

10) Venloos: Loat dich neet kiste(=Laat je niet klein krijgen)

11) Genneps: Óp de kist howwe (=flink feestvieren)

12) Antwerps: op een doedskist stoa gin porte-bagage (=Wanneer je sterft kun je niets meenenmen)

13) Dongens: Ut ies unne naogel on munne doodskiest (=Het is een nagel aan mijn doodskist)

Het spreekt bijna vanzelf dat de groezelig uitziende waard de Gennepse uitdrukking wel het mooist vond! Er werd nog lang doorgefeest op het scheefstaande etablissement aan het Zwolse Kanaal.

Theater onder de Molen bij Linde (Vorden, Gld.)

Op vrijdag 6 januari treedt Louis Radstaak met de dichters Dick van Welzen en Theo van Lijden op in het Theater onder de Molen in Linde (bij Vorden Gld.), samen met de zanger Henk Boogaards (gitaar).

Zij treden op als Drie Dichters en Éen Zanger, vanaf 20.30 uur, zie verder deze link.       

'Tokke Wekke'

foto: Louis Radstaak

'Tokke Wekke' heet het café dat in een weiland staat. Er is een uitbouw bedacht en daaronder staat een bankstel. Aan de zijkant een paal waar een lichtgevende ster aan vastzit. Het kan zijn dat de indrinkers na het laatste glas tegen de barman roepen: 'Tot volgende week! (Tokke Wekke)'. Hier zijn we in de buurt van Beltrum, een kleine katholieke plaats in deze streek. In het centrum staan een grote neogothische kerk en een gemaal van de voormalige melkfabriek. Voor vijftig cent in de automaat gaat het apparaat opnieuw lopen in gebouw 'De Olifant'. Aan de overkant is café Dute, voor mij een merkwaardige achternaam, het klinkt als Engels. We zitten binnen en drinken een warme chocola, kijken naar de bokbieremblemen en bewonderen die waar een bokkenkop vermengd is met het schuim. De Harmonie van Beltrum zit in tenue wat te drinken, op de biljarttafel staan grote rechauds op een zeil en iemand aan de bar heeft het over een potje slaan ('houwen') op een onbekend gezicht. De waard is erg paars en rommelt wat aan de verlichting. Wij staan op en maken plaats voor een gezelschap jongeren dat aan de tafel gaat zitten. Buiten kijken we naar een sculptuur van Jan van Ijzendoorn, een cirkel van padden en hazen onder een oud paar kastanjebomen. Vreemd om een werk van hem hier tegen te komen, dit is wel de laatste plek om iets te tonen. Of zit de waard van café Radstaak er naast: is dit de plek waar alles begint, met de zegeningen van de heilige Gerardus van Majella?

Bekvechten

foto: Louis Radstaak

We naderen twee mannen, die lijken te bekvechten. De een staat op zijn boerenerf, de ander staat bij zijn fiets en beweegt zijn kakement. Als ik voorbij fiets zeg ik: "Zo, zeg 't 'em moar es goed!", een beetje pesterig. "Neen, het is geen ruzie, ik wil iets alleen moar iets rech proat'n", zegt de fietser. Ja, doe dat maar, denk ik en stop een eindje verder bij een café in het weiland, genaamd: 'Tokke Wekke', dat is volgende week. Het lijkt wel een indrink gelegenheid, compleet met veranda.
Er is niemand, voor indrinken is het nog te vroeg in de middag. Wij volgen het weggetje door de weilanden langs een poel, met verbodsbordjes voor honden.
Er staat een soort berceau in een hoek, de twijgen zijn aan elkaar gevlochten.
Aan het water staat een beeld, voorstellende een vrouw met hoed en handtas die op weg is naar de kerk. Wanneer ze nu zou leven, dan zou ze versteld staan van het meisjeselftal dat speelt tegen dat van jongens, ze schreeuwen er hevig bij.
De mannen staan nog steeds iets recht te praten.

Kerkenpaden

foto: Louis Radstaak

Dit is de ingang naar de Möllasdiek, een van de kerkenpaden rond Zieuwent. De paden zijn hard en worden 'strak' bijgehouden, met hier en daar een bankje om uit te rusten. Op zijn vouwfiets ging de Morsige Waard deze 'diekskes' op, eens zien of er een gevoel van religie zou ontstaan, nadat Frederik Hendrik in de 17e eeuw het katholicisme verboden had, het was immers het geloof van de Spaanse bezetter. Het pad voerde langs weilanden en bosschages en kruiste soms een asfaltweg.
Op een akker waren een stel jagers bezig met het opdrijven van klein wild, dat rende voor zijn leven. Op een andere plek waren kinderen semiprofessioneel aan het voetballen en iets verderop kwam een sterke lucht van geiten in mijn neus. Het religieuze gevoel bleef weg, maar ik had een bijzonder tochtje gemaakt, weg van Kleindochteren. Hoe zou het daar toch zijn?

Avtobus in Ukraïne

Café Radstaak was in de stad Lviv (Ukraïne) en zag daar achter een hek deze bus. Wij waren verbaasd die daar te zien: nu ook al in deze oorden? Waar moet dat heen, wij kunnen het niet bijhouden, al die optredens... Op een dag volgt Het Grote Niets, zoals beschreven in het gedicht 'Testament' van Shevchenko, de dichter van de Ukraïne.

Testament (Zapovit)

When I am dead, bury me

In my beloved Ukraine,

My tomb upon a grave mound high

Amid the spreading plain,

So that the fields, the boundless steppes,

The Dnieper's plunging shore
My eyes could see, my ears could hear

The mighty river roar.


When from Ukraine the Dnieper bears

Into the deep blue sea

The blood of foes ... then will I leave

These hills and fertile fields --

I'll leave them all and fly away

To the abode of God,

And then I'll pray .... But till that day

I nothing know of God.


Oh bury me, then rise ye up

And break your heavy chains

And water with the tyrants' blood

The freedom you have gained.

And in the great new family,

The family of the free,

With softly spoken, kindly word

Remember also me.

Taras Shevchenko
25 December 1845, Pereiaslav
Translated by John Weir, Toronto, 1961