Ach...

Ach, dat is lang geleden dat ik hier instapte! Wij gaan zitten voor een raam en bestellen een drankje, om precies te zijn: een Pernod, met ijs en water. Tevreden kijken wij naar buiten en zien de bus genaamd Café Radstaak weerspiegelen in het water van een vreemd kanaal. In de krant die open ligt staat een gedicht dat luidt:

In de trein, in de bus
Stil naar buiten staren
Ik doe het niet bewust

Mensen en gebouwen gaan aan me voorbij
Maar toch vind ik de rust
Al is het niet geluidloos...
In de trein, in de bus.

Diskette in stijl

    De Stijl moest het het doen zonder computer en wij doen het al lang weer zonder diskette. Fontleverancier P22 maakt in deze advertentie het object weer even onsterfelijk met deze Constructivistische Font set.
In de schilderkunst speelde, kort voor de Eerste Wereldoorlog, de Russische avant-garde een opvallend belangrijke rol in de ontwikkeling van de abstracte kunst. Uit het rayonisme van Mikhaïl Larionov en het suprematisme van Kazimir Malevitsj puurde Vladimir Tatlin het bekende constructivisme.
    Na een voorschot van ƒ 600,- ontvangen te hebben van Meyer-Fierz zag Van Doesburg kans om een tijdschrift voor de groep ‘bewust abstracten’ op te richten. Van dit geld richtte hij in december 1916 een atelier in Leiden in van waaruit hij mensen begon te polsen om voor het tijdschrift te schrijven.
    Op 19 mei 1917 had hij de toezegging van Mondriaan, Van der Leck en Antony Kok. Door de grote papierschaarste, waarvan tijdens de Eerste Wereldoorlog in Nederland sprake was, en het vinden van adverteerders, kwam het eerste nummer van De Stijl pas in november 1917 uit.

Grolsch in Engeland

    Uit het analoge ringbandarchief: een détail van een billboard ergens in Zuid-Engeland in de jaren ‘80. Grolsch probeerde daar voet aan wal te krijgen met deze campagne waarin de schrijver ‘I.M.A. Phibba’ (ik ben een zuiplap) zijn held met twee vingers de fles wil laten openen.
    Bierbrouwer Grolsch heeft de omzetdaling in Groot-Brittannië slechts ten dele weten te stoppen. Vorig jaar verloor de brouwer er 5 procent van de omzet .Het verlies aan marktaandeel was door Grolsch ingecalculeerd. We hebben een derde minder promoties gedaan. Wij geloven in de kracht van bier.
    Om onze resultaten verder te verbeteren komen we met gedurfde innovaties. Een van die innovaties is een nieuwe groene fles in plaats van de oude bruine. Daarmee is Grolsch na 25 jaar uit het convenant gestapt met de andere brouwers over de vorm van de fles. Alle supermarkten hebben de nieuwe fles opgenomen. Ze geloven dus in de kracht van deze vernieuwing.
Onder de illustratie in stijl staat slecht leesbaar de tekst: As Hard As He Tried Fred Could Never Pull It Off. Dat is al wel gelukt door zijn dame, gedeeltelijk zelfs met haar outfit...

Dichtersbankje

Café Radstaak is ook een café voor wat outsiders 'lage cultuur' noemen. Eerder kwam hier al het fenomeen 'Caféracerdag' ter sprake, deze keer betreft het een bank die verzwolgen wordt. De boom vreet hem langzaam op, er is geen parkwacht die dat verhindert. Wij wijden de bank aan Jules Deelder en natuurlijk het volgende gedicht:

Blues on tuesday

Geen geld.
Geen vuur.
Geen speed.

Geen krant.
Geen wonder.
Geen weed.

Geen brood.
Geen tijd.
Geen weet.

Geen klote.
Geen donder.
Geen reet.

Cultuurgoed

Textielwarenhuis "De Zon" aan de Misterstraat in Winterswijk is sinds de jaren '60 van de vorige eeuw niet meer veranderd. De etalage heeft een glazen 'eiland' waar omheen gelopen kan worden om meer en intiemer te kijken naar de waren die uitgestald zijn door twee etaleurs met elk een verschillend 'handschrift'. Binnen brandt aan het plafond een overdadig aantal tl-buizen, die een nogal onbarmhartig licht verspreiden. De lay-out van de winkel heeft de laatste modes glansrijk weerstaan en ook de uitgestalde kleding is van een tijdloos karakter. De cliëntèle komt uit de wijde omgeving om zich te voorzien van een bloemetjesschort, een lange witte onderbroek, een degelijk hoofddeksel of een corset. Wij mogen vrijelijk fotograferen van de vriendelijke eigenaar, terwijl we een gesprek hebben over de toekomst van het bedrijf. De plaats van het gebouw is gewild voor nieuwbouw, het is nog maar een kwestie van tijd voordat op een dag deze winkel plotseling zijn lichten zal doven en de etalagepoppen een andere baan moeten zoeken van de projectontwikkelaar. Als souvenir van mijn bezoek aan dit 'cultuurgoed' vraag ik een bon op naam voor mijn blauwe boerenzakdoek. "Radstaak was hier", wil ik ermee zeggen, maar wie zal daar ooit naar vragen?

Met dank aan Lies Willers van die mij wees op deze winkel.

Uitspanning

foto: Anton Radstaak

Bij het NS station Winterswijk staat een huis verkleed als uitspanning. Zijn bewoner spot met de smaak van de burgerij en haar normen en waarden. De nationale driekleur toont de verscheurdheid van het land, het hier populaire bier van de Grolsch fabriek is verruild voor Carlsberg en er wordt met een mattenklopper steun betuigd aan het Simplistisch Verbond. Ook is geprobeerd kunstobjecten te maken van gevonden voorwerpen, boven het uithangbord lijkt een olifantssnuit te hangen. Het kan zijn dat hier iemand woont die de jaren '60 van de vorige eeuw hoog wil houden. De raamsticker '65 blijft 65.nl' krijgt in dat geval een bijzondere betekenis. De zwervende waard van het café in Kleindochteren loopt naar het perron van het ooit zo belangrijke station. Misschien -denkt hij- is de Carlsbergdrinker wel de man die hij hier eens hoorde foeteren in zijn mobiel: "Komediant!, ik zeg komediant da'j der bunt!!". Zijn gedachten worden overschreeuwd door een dienstmededeling van de NS: "...door een seinstoring op het baanvak zal de trein een vertraging hebben van tenminste een kwartier en zullen sommige treinen zelfs uitvallen". Er is nog een ontsnappingsmogelijkheid: er vertrekken ook treinen in de andere richting. Helaas niet meer naar Borken in Duitsland, dat had hij wel eens willen beleven...

Café De Moespot

foto: Louis Radstaak

Gedreven door honger en belaagd door de regen belandde de Morsige Waard op zijn omzwervingen in café 'De Moespot' aan de weg over de Oude Zuiderzeedijk van Vollenhove naar Blokzijl. Behalve een 'Volledige Vergunning' (wat klinkt dat toch raar voor een café) is de eigenaar die zich bekend maakt als Reinier Belt ook in het bezit van een voetpomp, althans voor ANWB-leden. "Daar is weinig vraag naar", zegt de glazenwrijvende uitbater, "de mensen hebben tegenwoordig zulke goeie banden onder hun dure elektrisch ondersteunde fietsen, die gaan niet meer lek!". Hij vertelt dat de naam van het café voortkomt uit het het gerecht dat ooit als enige maaltijd was te verkrijgen en gekookt werd in een pot boven het haardvuur: de moespot. De maaltijd gaf zijn benaming aan het café en dat weer aan het gehucht met dezelfde naam. Diverse verenigingen uit de buurt hebben hun vaste ontmoetingsplek in 'De Moespot'. Zoals de 'Hengstenvereniging zonder Hengst', een vereniging van boeren die die gezamenlijk een hengst hadden gekocht om hun merries mee te dekken. Toen die noodzaak wegviel, werd de laatste hengst verkocht, het geld op een rekening gezet en de rente sindsdien jaarlijks in het café verteerd. De uitbater zwijgt even en kijkt uit het raam over het weidse landschap achter de dijk. Hij monstert de Morsige Waard en meent in diens houding iets bekends waar te nemen. Woont hij misschien ook aan het water? Is hij een collega? De Waard voelt dat hij getaxeerd wordt, maar hij zwijgt over zijn herkomst en reisdoel. Goethe achterna, daar zouden ze hier niks van begrijpen. Hoewel ze hier dol zijn op schaatsen en bestaat er niet een schilderij van de jonge dichter als 'Schlittschuläufer?"